Johan de Vries
Operationeel specialist milieucriminaliteit
Bij het schrijven van dit artikel heeft het coronavirus de wereld in zijn macht en wordt bijna over niets anders meer gesproken en geschreven. Het is verbazingwekkend hoe dit virus in een paar stappen de wereld in de ban houdt. Misschien vreemd om de vergelijking te maken maar ook in de milieucriminaliteit zien we dat grenzen steeds minder tegenhouden.
Op het congres begin maart in Madrid van het EnviCrimeNet, een informeel samenwerkingsverband van Europese politiediensten die milieucriminaliteit aanpakken, werd een voorbeeld gegeven van grensoverschrijdende afvalcriminaliteit. Het Verenigd Koninkrijk heeft al jaren te weinig verwerkingscapaciteit voor de eigen afvalberg. Aangezien binnen de EU er vrij verkeer van goederen is, mag dit geëxporteerd worden. Er zijn natuurlijk milieuregels om hier toezicht op te houden en waar nodig in te grijpen maar criminelen zijn inventief.
De afgelopen jaren zag de Duitse snelwegpolitie het aantal afvaltransporten naar Polen toenemen. Nu staat Polen niet bekend als de grote afvalverwerker. Sterker nog, de laatste jaren nemen grote afvalbranden daar hand over hand toe. Het Bundeskriminalambt besloot tot het uitvoeren van een analyse. Het Engels plastic afval blijkt omgekat te worden naar recyclebaar schrootafval. Vervolgens vindt export plaats naar Nederlandse havens om dan met wegtransport door Nederland en Duitsland in Polen te eindigen op (illegale) stortplaatsen of in oude gesloten bruinkoolmijnen. Reden om meer en intensiever met elkaar samen te werken! In Europa hebben de toezichthouders, de aanklagers en de rechters zich al verenigd in formele netwerken met de sprekende namen IMPEL, EUFJE en ENPE. Het EnviCrimeNet (ECN) is nog steeds informeel en moet zich met allerlei projectsubsidies overeind zien te houden. Door een formele rechtspersoon te worden zou de werking van dit netwerk ook gebruik kunnen maken van allerlei voordelen die de EU dan faciliteert. De aanpak van grensoverschrijdende milieucriminaliteit rechtvaardigt dit.
Na het corona-echec zal de aandacht weer terug gaan naar klimaatverandering, plastic soup en stikstofproblemen. Ook daar is nog geen vaccin tegen.
Verder lezen http://www.envicrimenet.eu/
Voor het analyseren van bredere verbanden op wetenschappelijk niveau zou gebruik gemaakt kunnen worden van wetenschappers, die zich bezig hebben gehouden met (georganiseerde) grensoverschrijdende misdaad. Zij zijn vertrouwd met het aanleggen van gegevensbestanden, bijv. op het gebied van geldwitwassen wat ook voor milieumisdaad kan worden aangewend. Bovenal, zij doen onafhankelijk onderzoek en publiceren daarover.