Het goede nieuws: de recherchekundigen worden als operationeel specialist steeds meer gewaardeerd. Hun sterk gegroeide aantal helpt daarbij: het is niet meer ongewoon om in een rechercheteam vier of vijf hoogopgeleide zij-instromers aan het werk te zien. De meesten maken zich vooral bij de districtsrecherche nuttig als efficiënte ‘handen aan het bed’. Ze leveren prima PV’s af en weten hun analytische kwaliteiten te benutten. Een deel laat inhoudelijke ambities zien en onderscheidt zich door projecten te runnen of innovatieve praktijken te ontwikkelen, onder meer in de Q-teams.
Erkenning voor specialisten
Reku’s die een specialistische afstudeerrichting volgden, lukt het soms om als financieel, digitaal of forensisch rechercheur uit te blinken. Wonderlijk is daarom dat de Politieacademie op aanwijzing van de accreditatieautoriteit overweegt alle specialisaties in de reku-opleiding facultatief te maken en voortaan alleen nog generiek op te leiden. Tegelijk krijgt in de uitvoeringspraktijk de thematische opsporing eindelijk volwaardige erkenning en wordt de leiding van een team niet meer automatisch bij generieke opsporing gelegd. Andere nieuwkomers vertrekken na enige tijd vanwege het stroperige systeem of raken gedemotiveerd door bore-out. Enkele uitvallers hadden te weinig concreet werk om de dag door te komen; een verontrustend geluid dat ik soms ook van studenten vanuit hun duale werkomgeving hoor.
Newbies in verwonderfase
Onze millennials gaan op den duur een essentiële rol vervullen in de transformatie van de opsporing, al worden ze nu nog maar mondjesmaat bij de besluitvorming betrokken. Daarin maakt de generatie X nog de dienst uit. Die houdt nog te vaak krampachtig vast aan oude routines en staat dan de vernieuwing in de weg. Over radicale vernieuwing wordt volop gesproken, maar zonder bruikbare noties over richting of strategie. Het ontbreekt in de opsporing aan een verbindend en inspirerend verhaal. De werving is wel overtuigend; er wordt volop gesolliciteerd en newbies met jaren ervaring in bedrijfskundig advieswerk en cultuurverandering melden zich enthousiast voor de opleiding. Ze maken een verwonderfase door en proberen dan af te studeren op aspecten van organisatie- en teamontwikkeling. Dit wordt echter direct afgestopt. Nadenken over transformatie van de opsporing is immers geen opsporing maar organisatie, en daarvoor moet je politiekunde studeren. Het kwalificatiedossier van de reku-opleiding staat een scriptie over organisatieaspecten van de opsporing niet toe.
Behoefte aan digitaal specialisten
Die opsporing kan echter nog zoveel beter. Al ruim drie jaar weten we bijvoorbeeld dat de Wet Computercriminaliteit III die per 1 maart van kracht werd, veel extra werk aan digitaal rechercheren gaat betekenen. Vanuit het veld is herhaaldelijk bij de landelijke planners aangedrongen op het opleiden van meer digitaal specialisten, maar de afdeling personeelszaken vond aanpassing van de behoeftestelling niet nodig. Sommige eenheden zijn daarom weer zelf gaan opleiden, want de Politieacademie had geen aanbod.
We blijven optimistisch voortgaan, want het glas is halfvol en er zijn inmiddels in het hele land good practices. Maar die zijn zo kwetsbaar, en uitrollen blijkt zo moeilijk.
Verlies van informatiepositie
Succesvolle operationele teams en proeftuinen worden zonder veel omhaal opgeheven omdat er elders mensen nodig zijn. Soms werken enkele gepassioneerde rechercheurs nog door, als arenden onder de radar vliegend, omdat ze de zware misdaadproblemen niet los willen laten. Het zou interessant zijn bij dergelijke opgeheven teams post-mortem te kijken naar de besluitvorming, de overwegingen en de consequenties, zoals het verlies van informatiepositie. Misschien kunnen politie en OM dan samen een best practice ontwikkelen voor het professioneel inrichten en beëindigen van operationele projectteams. Dat zou een betekenisvolle stap zijn naar een nog betere opsporing en vervolging.
Maatschappelijke ontwikkelingen en de instroom van nieuwe agenten is ook het thema van het Jaarcongres van het Tijdschrift voor de Politie. Ideeën over hoe het korps meer wendbaar en weerbaar kan worden? Schrijf een opinie of artikel voor de congreseditie van het Tijdschrift, deadline is 1 september. Mail naar S.Klaassen@sdu.nl
Geef een antwoord