Maar liefst 70 procent van de criminele netwerken binnen de EU is actief in meer dan drie landen tegelijk. Dit vraagt om een multilaterale, multidisciplinaire en brede aanpak. Politiecommissaris EU Petra Bakker over de fenomeengerichte aanpak van criminaliteit binnen EMPACT.
Sinds de introductie van de EU-beleidscyclus voor de aanpak van de georganiseerde criminaliteit in 2012 is de fenomeen gerichte aanpak van criminele netwerken door EU-samenwerking niet meer weg te denken. Deze aanpak zal zich in de toekomst alleen maar versterken. Dat is ook nodig, want los van het internationale speelveld van criminelen, is 45 procent poly-crimineel en zijn hier 180 nationaliteiten bij betrokken. Bovendien spelen digitalisering en internationale modi operandi voor het wegsluizen van crimineel geld een grote rol.
EU-beleidscyclus als methodologie
Het is te danken aan het Belgisch EU-voorzitterschap in de tweede helft van 2010 dat we een methodologie hebben om internationale criminele fenomenen op een gecoördineerde manier te bestrijden. In de EU-beleidscyclus komt het er op neer dat de lidstaten iedere vier jaar met elkaar afspreken op welke criminele fenomenen de gezamenlijke focus ligt. Nadat de onderwerpen zijn vastgesteld, worden voor elk fenomeen projecten ingericht, de EMPACT-projecten. EMPACT is een a_ orting voor European Multidisciplinary Platform Against Crime Threat. Aan het begin van de cyclus worden strategische doelen voor vier jaar opgesteld. Dit is een belangrijk moment, omdat dan wordt gesproken over de ontwikkeling van criminaliteitsbeelden en de langere termijn strategie. Dreigingsanalyses opgesteld door Europol spelen daarbij een belangrijke rol, naast de inbreng van de lidstaten waaronder Nederland. De vierjaarlijkse strategie wordt vastgelegd in strategische doelen die per jaar worden uitgewerkt in operationele actieplannen. Lidstaten (drivers en co-drivers) sturen op de uitvoering van die jaarplannen waarbij een strakke monitoring op de resultaten plaatsvindt. We zitten nu in de EMPACT cyclus 2018- 2021, vanaf 2022 begint de volgende.
Geprioriteerde fenomenen en multidisciplinaire aanpak
Er zijn binnen de EU dertien EMPACT-projecten, die samenvallen met de geprioriteerde fenomenen. Net zoals de meeste EU-landen neemt Nederland aan alle dertien deel. Deelnemers zijn onder andere politie, Koninklijke Marechaussee, Fiod, douane, de Inspectie SZW en het Openbaar Ministerie. De binnen de EU-beleidscyclus geprioriteerde fenomenen voor 2018 – 2021 zijn: mensenhandel (seksuele uitbuiting, arbeidsuitbuiting en criminele uitbuiting), georganiseerde mensensmokkel, drugshandel, de handel in (automatische) vuurwapens, diverse vormen van cybercrime, digitale kinderpornografie en daaraan gerelateerde uitbuiting, mobiel banditisme (zoals stelselmatige woninginbraak en andere vermogensdelicten), georganiseerde milieucriminaliteit, ernstige vormen van internationale fraude (carrouselfraude en accijnsfraude) en het fenomeen dat met alle andere samenhangt: crimineel geld en witwassen. De voor Nederland relevante fenomenen vallen binnen EMPACT. Alleen de gecoördineerde aanpak van terrorisme is op een andere manier georganiseerd. Nederlandse collega’s uit de diverse opsporingsdiensten, waaronder de politie, vertegenwoordigen ons met expertise, ondernemerschap en grote toewijding binnen EMPACT en dat werpt vruchten af. Ze doen dit voor het operationele veld en ze nodigen iedereen uit om van hun netwerken en mogelijkheden gebruik te maken, bijvoorbeeld door activiteiten binnen de EU te initiëren, criminele samenwerkingsverbanden te laten analyseren, subsidies te ontsluiten, maar ook voor het inregelen van internationale onderzoeken, zoals JIT’s. Alle relevante partners zitten immers om tafel.
7 gezamenlijke strategische doelen
In alle dertien EMPACT-projecten wordt gewerkt met dezelfde strategische doelen, die de kapstok zijn voor concrete activiteiten voor de hele periode van de vierjarige cyclus. De lidstaten hebben besloten deze horizontale doelen te introduceren nadat men er bij evaluatie van de eerste beleidscyclus achter kwam dat er zeven principes zijn die voor alle EMPACT onderwerpen gelden, ongeacht de vorm van criminaliteit. Doordat ieder EMPACT project aan de hand van deze doelen werkt, is het ook veel makkelijker geworden tussen de projecten samen te werken, wat ontzettend relevant is nu we weten dat tenminste 45 procent van de netwerken betrokken is in meerdere vormen van criminaliteit tegelijkertijd. We krijgen hierdoor ook steeds meer zicht op het business model van internationaal opererende criminele groepen, inclusief het systeem van facilitators die daar achter zitten. De zeven horizontale strategische doelen van alle EMPACT projecten zijn: 1. Intelligence, het uitwisselen van informatie, en analyse zowel strategisch als operationeel. 2. Operationeel samenwerken in internationale acties, opsporingsonderzoeken en JIT’s. 3. Gezamenlijk inzetten op preventie en internationaal barrières creëren tegen criminaliteit. 4. De gecoördineerde samenwerking met niet-EU landen vanuit het EMPACT project. 5. Een gecoördineerde aanpak van documenten identiteitsfraude.. 6. Het internationaal identificeren en aan pakken van crimineel vermogen. 7. De internationale aanpak van het criminele gebruik van social media en het darknet.
Nederland pakt leidende rol bij fors aantal onderwerpen
De dertien EMPACT-projecten worden geleid door de lidstaten, door drivers en co-drivers. De Nederlandse politie is driver van EMPACT mensenhandel en Fiod en politie zijn samen met Frankrijk driver van het EMPACT-project crimineel geld en witwassen. Bij EMPACT synthetische drugs en bij vuurwapens zijn we co-driver. Het (co)driver schap heeft betrekking op het leiden van het project als geheel, maar binnen ieder EMPACT project zijn er gemiddeld zestien deelactiviteiten/projecten vooral worden geleid door de lidstaten. Dit levert voor alle EMPACT-projecten tezamen 242 deel projecten op. Voorbeeld is een activiteit die zich richt op specifieke smokkelroutes van cocaïne of een actie waarbij het informatieproces rond handel in vuurwapens wordt versterkt. De Nederlandse opsporings diensten geven leiding aan 59 van die 242 deelprojecten in de rol van action leader of co-leader. Daarmee hebben we ook invloed binnen het EU/internationale speelveld met betrekking tot de interventie strategieën. Hierover wordt binnen de politie afgestemd met de landelijke portefeuille houders die verantwoordelijk zijn voor het fenomeen.
Operationele resultaten
Hoewel de dynamiek per EMPACT-project verschilt, zijn er aansprekende resultaten. Zoals bij mensenhandel, waar vorig jaar 30 nieuwe Joint Investigation Teams (JIT’s) werden ingericht en waar door de deelnemende landen 1240 nieuwe onderzoeken werden ingebracht die door Europol op dwarsverbanden zijn bekeken. Het project is succesvol omdat de deelnemende landen stelselmatig informatie delen en gebruik maken van door EMPACT gesubsidieerde operational meetings om potentiële zaken met andere landen te bespreken. Eurojust is daar dikwijls bij betrokken zodat de stap naar een JIT vrij makkelijk te zetten is. In EMPACT-mensensmokkel werden vorig jaar 1572 smokkelaars aangehouden en 27 criminele netwerken ontmanteld. Een ander voorbeeld zijn de goede resultaten van EMPACT-cybercrime en digitale kinderpornografie, waarbij de Nederlandse vertegenwoordigers erin zijn geslaagd om nationale innovatie en programma’s naar het EU/internationale speelveld te tillen en aansprekende operationele acties te realiseren.
Toekomst en kansen
In EMPACT worden de fenomeengerichte aanpak, de aanpak van high value targets en gecoördineerde samenwerking met landen en regio’s buiten de EU met elkaar verbonden. EU-agentschappen en Interpol ondersteunen dit proces. Ook zijn er allianties met Interpol en private partners zoals financiële instellingen en internetproviders. Het hele systeem loopt gestroomlijnd en levert steeds betere resultaten op. Daarom kan er meer gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden die EMPACT biedt, zowel operationeel als strategisch. Operationeel door te profiteren van de bestaande netwerken, analyse door Europol, EU-subsidies, operational meetings en operationele acties. Strategisch door innovatie in te brengen die voor Nederland belangrijk is. De geprioriteerde fenomenen in EMPACT passen binnen de Veiligheidsagenda en het Strategisch Kader van de politie, zoals de bestuurlijke aanpak, het barrièremiddel (waaronder upstream disruption), de aanpak van ondermijning en innovatie binnen de aanpak van cybercrime. De persoons- en dadergroepgerichte aanpak van high value targets zou nog meer gecoördineerd plaats kunnen vinden. Dit onderwerp staat nu op de EU-agenda. Gelukkig checkt Europol alle informatie al aan de hand van haar data over georganiseerde criminaliteit. Anders had het agentschap ook niet kunnen concluderen dat minimaal 45 procent van de netwerken polycrimineel is.
Wederkerigheid
Alle EU-lidstaten zijn verbonden aan EMPACT. De samenwerking met niet EU-landen wordt steeds meer geborgd. Voorbeelden zijn: de Balkan-regio, Noord-Afrika, Turkije, China, Zuid-Amerikaanse landen en de VS. Deze allianties kunnen prima samenlopen met mogelijke bilaterale afspraken. Dit heb ik ervaren als projectleider Chinese mensenhandel, waarbij we vanuit 12 EU landen de samenwerking met China hebben ingeregeld. Ook ervaar ik dat alles valt of staat met wederkerigheid. Je kunt het Nederlandse belang succesvol verdedigen als je ook iets te bieden hebt. Upstream disruption combineren met downstream disruption. En het investeren in een wederkerige relatie vandaag betekent duurzame samenwerking voor de toekomst.
Geef een reactie